1.2. Definitie

Zelfstandigheid kent veel definities, afhankelijk van de context waarin het woord gebruikt wordt. We laten dit hier maar rusten. Uitingen van zelfstandigheid binnen het onderwijs zijn zelfstandig werken en zelfstandig leren. Van zelfstandig werken is sprake als leerlingen een gedeelte van een leerkrachtgebonden les individueel verwerkingsactiviteiten verrichten. Het gaat dus om één of meer lesfasen, waarbij leerlingen zonder dat de leerkracht er direct bij betrokken is, aan de slag gaan. Bij het zelfstandig leren is het de bedoeling dat leerlingen onafhankelijk van de leerkracht de leerdoelen gaan bereiken. Ze werken individueel of in samenwerkende vorm en de leerkrachtrol is er alleen zo nodig begeleidend. Zelfstandig leren stelt daarmee hoge eisen aan de leeractiviteit en het materiaal dat daarbij gebruikt wordt. De leerkracht is immers niet altijd beschikbaar voor alle leerlingen en intervenieert alleen daar waar nodig. Er kan soms verwarring optreden: men spreekt enerzijds van zelfstandig werken in het algemeen als leerling-vaardigheid. Anderzijds doelt men soms op het model Zelfstandig werken. Dit laatste is een bepaalde werkwijze binnen het zelfstandig werken.