1.4.3. HGW

Handelingsgericht werken (HGW) is een vereiste bij Passend Onderwijs. Hiermee worden eisen gesteld aan het werk van de leerkracht die noodzakelijk zijn om tot een goed resultaat te komen. Deze eisen worden geconcretiseerd in een zevental heldere principes:

1. De onderwijsbehoefte van de leerling staat centraal. (Denk bijvoorbeeld aan instructie,
   leertijd, uitdaging. (Zie ook hoofdstuk 1: Instructie.)
2. Afstemming en wisselwerking tussen de leerling en zijn omgeving. Contextdenken:
   belang van groep, leerkracht, school, ouders. (Zie hoofdstuk 1: Instructie.)
3. De leerkracht doet ertoe. Hij kan afstemmen op de verschillen tussen de leerlingen en
   zo het onderwijs passend maken. (Vgl. § 1.4.1. Marzano.)
4. Positieve aspecten zijn van groot belang naar leerlingen, ouders, leerkrachten en
   externen. (Vgl. hoofdstuk 4: Pedagogisch Klimaat, bouwsteen 4.2 Positieve Controle.)
5. Constructieve samenwerking tussen school en ouders. Er is een gedeelde
   verantwoordelijkheid bij school (primair) en ouders.
6. Doelgericht werken. Er zijn concreet geformuleerde doelen op korte en lange termijn
   m.b.t. leren, werkhouding en sociaal emotioneel functioneren.
7. De werkwijze van de school is systematisch en transparant. Er zijn duidelijke afspraken
   over wie wat doet en wanneer.

Kort samengevat: Wat heeft dit kind nodig? Wat kan de school dit kind bieden? Wat is hier verder bij nodig? Deze principes leiden enerzijds tot eff ectief ingevuld adaptief onderwijs, maar geven anderzijds alle ruimte voor een klassikale invulling zoals dat in het Zwols Model gebeurt. Bij HGW zijn de gesprekken met leerlingen heel belangrijk. Onder andere omdat de leerlingen vaak zelf goed kunnen aangeven wat ze nodig hebben, wat ze goed kunnen en wat anders moet. Ook zijn de oplossingen die de kinderen zelf aandragen vaak het eenvoudigst. Daarbij komt dat de leerling zich meer inzet voor zijn eigen idee dan voor een opgelegde maatregel. (Zie hoofdstuk 1: Instructie en bouwsteen 1.4. Het voeren van gesprekken.) Ook is een goed klassenmanagement van groot belang, want dat kan problemen voorkomen en ervoor zorgen dat alles soepel loopt. De leerkracht is alert en heeft de touwtjes goed in handen. Hij is fl exibel en benut zijn leertijd eff ectief. (Zie hoofdstuk 5: Klassenmanagement.) De HGW-cyclus is een goed hulpmiddel om de zorg op groepsniveau en individueel niveau concreet te maken. Deze cyclus kent vier fasen: signaleren, analyseren, handelen (plannen en uitvoeren) en evalueren. HGW pleit voor handelingsplannen die gemaakt zijn aan de hand van de zeven principes, want dan is de kans op succes het grootst. Waar nuttig kunnen ook groepsplannen gebruikt worden. Deze uitgangspunten van HGW worden geheel door ons gedeeld en zijn vervlochten in het werken met het Zwols Model. (Let wel, men spreekt ook wel over de uitwerking van de uitgangspunten in het model HGW –denk bijvoorbeeld aan Noëlle Pameijer- maar dat laten wij hier buiten beschouwing.)